Dunn and Englebert Chapter 6 - The Economic Dimensions of African Politics

Dunn and Englebert Chapter 6

The Economic Dimensions of African Politics

(review provided by Mustafa Dumlu and Omer Faruk Ozkilinc)

(The English version is below)

 

Afrika Siyasetinin Ekonomik Boyutları

Giriş

Afrika… Pek çok kişinin; hakkında güvenilir, sağlam ve bilimsel bilgiler yerine belirli stereotiplerle konuştuğu, geri kalmışlığa mahkum gibi görülen, akademik alanda dahi yeterince ilgi gösterilmeyen ya da ihmal edilen bir coğrafya. Bu eski ana karanın önemli sorunları var. Bu sorunların bazıları tarihsel ve coğrafi sebeplerden kaynaklanırken, önemli bir bölümü de yöneticilerin izlediği yanlış veya yetersiz politikalarla ilintili. Yaşanan yönetim sorunlarından kaynaklanan siyasi başarısızlık, Dünya Bankası ve IMF gibi dış aktörlerin devreye girmesini beraberinde getiriyor (Dunn ve Englebert, 2019, s. 231). Bunlar aracılığıyla Afrika’ya yapılan ekonomik yardımların kıta için olumlu sonuçlardan çok olumsuzlukları beraberinde getirdiği şeklinde bir kanaatin hâkim olduğunu söylemek mümkün. Tarihsel ve coğrafi faktörlerle dış yardımların yanında, son dönemde dile getirilen “yükselen Afrika” ifadesi de irdelenmeyi hak ediyor.

Köle Ticareti ve Sömürgeleştirmenin Ekonomik Sonuçları

Tarihsel süreçte birbirini takip eden köle ticareti ve sömürgeleştirmenin Afrika’nın günümüzde yaşadığı sorunlarda etkili olduğu bilinen bir gerçek. Nathan Nunn, günümüzdeki en fakir bölgelerle geçmişte köleliğin en yaygın olduğu yerlerin başlangıçta en gelişmiş yerler olduğunu tespit etmiş (Nunn, 2008; akt. Dunn ve Englebert, 2019, s. 233). Bu, köle ticaretinin az gelişmiş bölgelerde daha yaygın olduğu şeklindeki inancın aksini iddia eden bir argüman olduğu için oldukça değerli. Nunn, aynı zamanda saldırılar ve kalıcı barıştan uzak ortamın, nüfustaki azalışla birlikte günümüzdeki güçsüz ve siyasi modelleri ortaya çıkardığını söylüyor (Nunn, 2008; akt. Dunn ve Englebert, 2019, s. 233). 

Köle ticaretinden sonra ortaya çıkan sömürgeleştirme, toplumsal açıdan yarattığı olumsuzların yanı sıra kıtanın ekonomisini de kökten değiştirdi. Maden çıkarma endüstrisine dayalı, kıtada ekonomik bütünlüğü tesis eden ticaret bağlantılarının tekelci biçimde yeniden dizayn edildiği ve yoğun emek sömürüsüne dayanan bu sistem, sömürgecilerin ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanan dışa dönük bir ekonomi modeliydi (Dunn ve Englebert, 2019, s. 234). Son dönemde bu alandaki akademik çalışmaların odak noktası sömürgeleştirme ve kurumlar arasındaki ilişki. Acemoğlu, Johnson ve Robinson gibi araştırmacılara göre Avrupalıların yoğun oranda yerleşip olumsuz sağlık koşullarından daha az etkilendiği bölgelerde, mülkiyet haklarının gelişmesi bugünkü ekonomik performansı da olumlu yönde etkiliyor (Acemoğlu vd., 2001; akt. Dunn ve Englebert, 2019, s. 235-236). Kurumların gelişmesinde süreye önem veren Olsson ise sömürge yönetiminin Afrika’da kısa sürmesinin olumlu dönüşümleri beraberinde getiremediğini düşünüyor (Olsson, 2007; akt. Dunn ve Englebert, 2019, s. 236).

Çevresel Zorluklar: İklim ve Coğrafya

İklim ve coğrafyanın Afrika’nın ekonomik gelişimine yardımcı olduğunu söylemek ne yazık ki mümkün değil. Aşırı sıcak hava ve mevsimler arasında büyük değişkenlik gösteren yağış seviyeleri, zaman zaman ölüme kadar varabilen kuraklığa ve besin sağlamada yetersizliğe neden oluyor (Dunn ve Englebert, 2019, s. 237). Bunun yanında, ekonomisi önemli oranda uzak ülkelere yapılan mal ihracatına dayanan kıtanın ulaşım açısından da kaderi farklı değil. Denize kıyısı olmayan ülkelerin varlığı ve geniş nehirlerin ulaşım açısından uygun olmamasıyla  sömürgeleşme döneminden miras kalan bakıma muhtaç yol ve araçlar, malların taşınması konusunda Afrika ülkelerinin çoğunu dezavantajlı duruma getiriyor (Dunn ve Englebert, 2019, s. 238). 

Ürün Bağımlılığının Özel Bir Durumu: Kaynak Laneti

Kaynak laneti, “mal ihracatına olan bağımlılıkla  kötü ekonomik (ve siyasi) performans arasındakı ilişkidir” (Dunn ve Englebert, 2019, s. 240). Doğal kaynaklar bakımından zengin olan bölgenin ihracattan elde ettiği gelirler çok sık dalgalanan emtia fiyatlarına paralel olarak değişkenlik gösteriyor. Afrika ülkelerinin yapamadığı önemli bir şey var: Doğal kaynaklardan elde edilen gelirleri ekonominin dönüşümünde, özellikle sanayileşmesinde, kullanmak (Dunn ve Englebert, 2019, s. 240). Burada haklı olarak aklınıza şöyle bir soru gelebilir: Dünyada zengin kaynaklara sahip olan her ülke kaynak laneti sorununu yaşıyor mu? Buna cevap olarak hayır diyebiliriz. “Açık bir şekilde, güçlü ve meşru siyasi ve ekonomik kurumları olan ülkelerin kaynak donatımından korkacak bir şeyi yok.” (Dunn ve Englebert, 2019, s. 243). Mesela Norveç gibi bir ülke, zengin petrol kaynaklarına sahip olmaktan zarar görmüyor (Dunn ve Englebert, 2019, s. 243). Takdir edersiniz ki, Afrika’da güvenilir ve düzgün işleyen kurumlar, oturmuş bir bürokrasi ile mülkiyet hakları olmadığı için burası kaynak lanetine elverişli bir bölge..

Sağlık

Afrika, sağlık açısından değerlendirildiğinde dünyanın en çok can çekişen yerlerinden biri. Başka bölgelerde çözümü çok basit gibi görülen sıtma hastalığı, Afrika’da çok büyük bir sorun. Öyle ki, bir ülkenin yıllık büyümesini %1.3 oranında azaltabiliyor ve bazı ülkelerde sıtma nedeniyle hastaneye giden insanların bütün hasta kabulleri içindeki oranı %30 veya %50 olabiliyor (Dunn ve Englebert, 2019, s. 245). Kızamık ve nehir körlüğü gibi hastalıklar aşı kampanyaları sayesinde eskisi kadar öldürücü olmasa da, bölgede çok daha ciddi hastalıklar hâlâ oldukça yaygın (Dunn ve Englebert, 2019, s. 245). HIV adı verilen bir virüsün neden olduğu AIDS hastalığıyla 2010’lu yıllarda bölgeyi kasıp kavuran ebola, kıtayı pek çok açıdan olumsuz etkiliyor. Yenidoğan ya da çocuk ölüm oranları da, eskiye oranla gelişme olsa da, yüksek seviyelerde seyrediyor.

Afrika’nın Ekonomik Profili

Daha önce de bahsettiğimiz gibi, sanayileşememe, çoğu Afrika ekonomisinin en mühim sorunlarından biri. Ülkelerin ekonomileri maden çıkarma faaliyetleri ve tarıma dayanıyor. Bununla birlikte, tarım küçük hane halkı üreticilerine dayanıp makineleşme ve sulama imkanları yeterince olmadığı için düşük bir verimlilik var (Dunn ve Englebert, 2019, s. 252).

Bölgenin ekonomisindeki en önemli unsurlardan biri de donör ülkelerden alınan ekonomik yardımlar. Bunların bölge ekonomilerinin gelişmeleri üzerindeki etkisi tartışılsa da, bir tür yardım bağımlılığı yarattığı su götürmez bir gerçek (Dunn ve Englebert, 2019, s. 253). Geçimlerini sağlamakta zorlanan çoğu insanın olduğu bölgede, kayıt dışı sektörlerde çalışan çok fazla insanın olması da göze çarpan sorunlardan bir diğeri. 

Kötü Politikaların Önemi

Afrika, global ekonomideki yapısal sorunlardan zarar görse de hükümetlerin ekonomi politikalarının bunu daha da derinleştirdiği görülüyor (Dunn ve Englebert, 2019, s. 254). 60’lı ve 70’li yıllarda hükümetin ekonomiye daha çok müdahil olduğunu ve üreticilerle tüketicilerin davranışlarını devlet tarafından dizayn edilen planlarda kullanmak amacıyla saptırdığını tespit etmek mümkün (Dunn ve Englebert, 2019, s. 255). O dönemlerde popüler olan Keynesçilik akımının da etkisiyle, sanayileşme ve gelişmeye devletin piyasaya etkisiyle daha kolay ulaşılabileceğini düşünenler vardı (Dunn ve Englebert, 2019, s. 255). Bunu ideolojik olarak destekleyen bir ortam da vardı; Angola, Kongo, Gine ve Mozambik gibi bazı ülkelerde Afro-Marxism etkiliydi (Dunn ve Englebert, 2019, s. 255). Ekonomi, gelir vergisinden pek de kazanç elde edilemeyen bir ortamda şart olarak görülen rant yaratımı için devletin fiyat ve kur manipülasyonları vb. politikalarla cirit attığı bir alana dönüştü (Dunn ve Englebert, 2019, s. 256). Bir başka deyişle, ‘başlangıçtan itibaren neopatrimonyalizmin finansal ihtiyaçlarıyla Afrika ülkelerinin ekonomik ve ideolojik bağlantıları arasında dikkat çekici bir örtüşme oluştu’ (Dunn ve Englebert, 2019, s. 256).

Neopatrimonyalizmin Mali Baskıları, Yapısal Düzenlemeler ve Dış Borç

1980’lerin başında pek çok Afrika ekonomisini iflasa yaklaştıran neopatrimonyalizmin yarattığı ekonomik kriz, iki farklı tepkiyi doğurdu: Daha çok devlet müdahalesini savunan bazı Afrikalılarla, devletin ekonomideki rolünü azaltmak isteyen neoliberalizmin savunucusu donörler (Dunn ve Englebert, 2019, s. 259). 80’li yıllar, ikinci grubun uyguladığı ekonomik politikalarla yürütüldü. Dünyanın çoğu yerinde olduğu gibi, Afrika’da da neoliberalizm kazanmıştı. Dünya Bankası, Afrika’daki ülkelerin ekonomik sorunlarını çözmek için yapısal düzenleme programları hazırladı ve bu reformların uygulanması karşılığında krediler vaat etti (Dunn ve Englebert, 2019, s. 260). Sonuç umulduğu gibi olmadı. “Kendi çöküşlerini getirebilecek politikaları uygulamak istemeyen Afrikalı yöneticiler, reformları seçici ve neopatrimonyalizmin temel esaslarını bozmayacak şekilde, vatandaşlarının çıkarlarını büyük ölçüde kurban ederek uyguladılar” (Dunn ve Englebert, 2019, s. 263). 80’li yıllar, Afrika ülkelerinin borç ödeyebilme çabaları ve sonsuz pazarlıklarla geçerken, zengin ülkeler Afrika’daki yerel ilişkilere hakim olan himaye anlayışını yeniden ürettiler (Dunn ve Englebert, 2019, s. 267). 

Yönetim Gündemi ve Siyasi Koşulsallıkların Yükselişi

Dünya Bankası, 90’lı yılların gelişi ve Soğuk Savaş’ın bitimiyle birlikte Afrika ülkeleriyle ilişkilerini yeniden gözden geçirdi. Bankanın yeni odağı, Afrika’nın gelişmesinde yönetimin rolüydü ve banka, Afrika ülkelerine yapılacak yardımlarda demokrasinin ilerletilmesiyle siyasi koşulsallıkları zorunlu kılmaya başladı (Dunn ve Englebert, 2019, s. 268). Artık hedef, ‘daha az devlet’ değil, daha iyi devletti (Dunn ve Englebert, 2019, s. 268). Daha iyi devletin göstergeleriyse “düzenleyici çevre, mülkiyet hakları, hukukun üstünlüğü, şeffaflık, hesap verebilirlik ve yozlaşma seviyesiydi” (Dunn ve Englebert, 2019, s. 270). Bununla birlikte, pratikte Dünya Bankası daha önce de olduğu gibi baskı altında kalarak Afrika hükümetlerinin performansından bağımsız olarak onlara kredi sağlamaya devam etti (Dunn ve Englebert, 2019, s. 271). Afrika ülkeleri, kendi siyasi sonlarını getirebilecek reformlara sözde bağlılık hissetme huyundan vazgeçmiyordu (Dunn ve Englebert, 2019, s. 272).

Büyük Borç Tartışması

Her ne kadar 90’lı yıllarda Afrika’ya yapılan dış yardım biraz azalsa da, daha önce de belirttiğimiz gibi Afrika hükümetleri gerekli reformları hayata geçirmese bile bu yardımlar devam ediyordu. Bu, Afrika’nın dış borçlarının artmaya devam etmesi demekti. Buna karşı bazı organizasyonlar, Dünya Bankası ve IMF gibi kuruluşlara borç ertelemesi/rahatlaması konusunda baskılar yapmaya başladılar (Dunn ve Englebert, 2019, s. 273). Bunun üzerine Çok Borçlu Fakir Ülkeler İnisiyatifi şeklinde bir yapı oluşturuldu ve dünya genelindeki en fakir 36 ülkenin (30’u Afrika’dan) milyarlarca dolarlık borcu silindi (Dunn ve Englebert, 2019, s. 273). 90’lı yılların sonlarından itibarense Batı’daki sivil toplum kuruluşlarının mobilizasyonu ve Milenyum Kalkınma Hedefleri’nin aşırı fakirlikle savaş misyonu doğrultusunda Afrika’ya yapılan dış yardımlar yeniden arttı (Dunn ve Englebert, 2019, s. 276). Yeni yardımlar çoğunlukla bütçe desteği şeklinde gerçekleşti (Dunn ve Englebert, 2019, s. 277). “Yardımlardaki son gelişmeler, 80’li yıllarda daha az devlet üzerine yapılan vurgudan ve 90’larda popüler olan devleti es geçip sivil toplum kuruluşlarıyla çalışma çabalarından dramatik biçimde ayrılıyordu” (Dunn ve Englebert, 2019, s. 278).

Yükselen Afrika

OECD’nin raporuna göre artan emtia fiyatları, yeni partnerlerle artan ticaret, borç rahatlaması ve bazı ülkelerdeki çeşitlendirme stratejileri Afrika’nın son dönemdeki ekonomik performansında etkili olan başlıca faktörler (OECD, 2018; akt. Dunn ve Englebert, 2019, s.280). Özellikle Çin’in kıtayla daha çok bağlantı kurup ticaret hacmini genişletmesi büyüme adına oldukça değerli. Bununla birlikte hizmet sektöründe son dönemde yaşanan büyüme ve orta sınıfın yükselişinin, kıtanın geleceği açısından umut vaat ettiğini düşünüyoruz. Dunn ve Englebert’e göreyse Afrika ekonomileri belli başlı ürünlere bağımlılığından ve fiyat dalgalanmalarına karşı savunmasızlığından henüz kurtulamadığı için ‘yükselen Afrika’ ifadesi çok da altı dolu bir ifade değil (Dunn ve Englebert, 2019, s. 286).

ENGLISH VERSION

Mustafa Dumlu          

Ömer Faruk Özkılınç

Translator: Ece Filizel

The economic dimensions of African politics:

Introduction:

Africa… A geography that has been approached by many people, not through reliable, accurate, and scientific facts, but particular stereotypes; a geography that is seen to be condemned to backwardness and has been neglected even in academic fields. This ancient mainland bears significant problems. While some of these problems are derived from historical and geographical reasons; a significant portion is related to the inadequate and wrongful policies its rulers implement. The political failures of the administrations accompany the involvement of outside actors like the World Bank and the IMF (Dunn & Englebert 2019: 231). There are some prevailing convictions about the negative, rather than positive, effects for the continent of the economic aid that’s given through these agencies. Besides the historical, geographical, and external factors; the recently voiced “rising Africa” expression deserves to be examined.

The Economic Consequences of Slave Trade and Colonization:

It is known that the ensuing slave trade and colonization throughout the history are quite instrumental in Africa’s problems to this day. Nathan Nunn discovers that the regions that are poorest today and where the most slave trade happened were the most developed regions initially(Nunn, 2008; Dunn & Englebert 2019: 233). This, being a contradictory argument to the slave trade being prevalent in the least developed areas, is an important analysis. Nunn also suggests being beyond the reach of permanent peace and in reach of attacks with the decrease in populations, procreation of today’s weak political models occur (Nunn, 2008; Dunn & Englebert 2019: 233).

The colonization, succeeding the slave trade, shifted the economy of the continent from its cores along with the societal negations it produced. It was an extraverted economic model designed according to colonizers’ needs, based on the mining industry; a system that redesigned the established collective trading relations of the continent into a monopoly that was heavily relied on labor exploitation (Dunn & Englebert 2019: 234). The focal point of the recent academic research related on this area is the relation between institutions and colonization. According to researchers like Acemoğlu, Johnson, and Robinson, in the areas that encountered heavy European settlements and less adverse health conditions, the development of the property rights also affects today’s economic performance positively (Acemoğlu etc. 2001; Dunn & Englebert 2019: 235-236). However; Olsson, who is mindful of the span of the institutional development, believes because of the short time period colonization had in Africa, it didn’t accompany positive change (Olsson 2007; Dunn & Englebert 2019: 236)

Environmental Adversities: Climate and Geography

Unfortunately, it would be impossible to say that Africa’s climate and geography are factors that help its economic development. Extremely high temperatures and highly volatile rainfall that vary between seasons cause inadequacy in sustenance and drought that can at times lead to death (Dunn & Englebert 2019: 237). In addition, this continent that rely its economy on trade with remote countries isn’t better at its structure of transportation network either. With countries that lack coastline and wide rivers that are unsuited for transport, leaving only the roads and transport inherited from colonial times that are in need of care as an option, it is disadvantageous for many countries in Africa to transport goods (Dunn & Englebert 2019: 238)

A Special Case in Product Dependency: Resource Curse

Resource curse is “the relationship between dependence on commodity exports and poor economic (and political) performance” (Dunn & Englebert 2019: 240). The revenue attained from exports varies in parallel to the prices of commodity changes in the regions that are rich with natural resources. There is something rather important that African countries can not do: integrating the revenue attained from the natural resources into the economy, especially industrialization (Dunn & Englebert 2019: 240). Here a justifiable question is formed in our mind: Does every country which has rich resources have this resource curse? The answer is: no. “Clearly, countries with strong and legitimate political and economic institutions have little to fear from resource endowment.” (Dunn & Englebert 2019: 243). For instance, Norway is not harmed by its possession of rich oil reserves (Dunn & Englebert 2019: 243). As you see, Africa with its lack of reliable and organized institutional structure, established bureaucracy, and property rights, is suitable for resource curses.

Health

Africa, when assessed in terms of health, is one of the most doomed places on earth. Malaria which has a very simple solution in other places is a very significant problem in Africa. Such that, it can affect the annual growth of a country as much as 1.3% decrease, and in some countries the ratio of the people going to the hospitals because of malaria to total amount can reach up to 30% or 50% (Dunn & Englebert 2019: 245). Even though with immunization campaigns onchocerciasis and measles are not as much lethal as before, lethal diseases are still common throughout the region (Dunn & Englebert 2019: 245). The illness called AIDS that is caused by the HIV virus and the Ebola virus that wreaked havoc in the region in 2010 affect the region negatively. Despite the decrease in infant and neonatal mortality rates the numbers remain high.

Economic Profile of Africa

As mentioned before, lack of industrialization is one of the most significant problems of most of the economies in Africa. Countries’ economies rely on mining and agriculture. Furthermore; with the suppliers of agriculture dependent on small households and the lack of mechanization and irrigation systems, there occurs low efficiency (Dunn & Englebert 2019: 252). One of the substantial components of the region’s economy is the economic aid received from donor countries. Even if the effects of the aids on the developments of countries’ economies, it is undeniable that they create an aid dependency (Dunn & Englebert 2019: 253). In this region where lots of people are having difficulty in earning one’s keep, another apparent problem is the abundance of the people working in the informal sector.

The Importance of Bad Policies

It can be seen that the economic policies of the governments deepen the damage Africa suffers from the structural problems global economy causes (Dunn & Englebert 2019: 254). It is possible to observe the increase in government involvement in economy and government tampering with the supplier and consumer behaviors in accordance with the state designed plans in 60’s and 70’s (Dunn & Englebert 2019:255). Adding the effects of, then popular, Keynesian economics, some people believed reaching the goals of industrialization and development would be easier with state involvement in the market (Dunn & Englebert 2019: 255). There was also a suitable environment that can support these ideas; in Angola, Congo, Guinea, and Mozambique Afro-Marxist thoughts were powerful (Dunn & Englebert 2019: 255).  Economy was dominated with price and currency manipulations of the state for rent seeking behaviors since income tax as a revenue source was unfeasible (Dunn & Englebert 2019: 256). “There was thus, from the beginning, a remarkable coincidence between the financial needs of neopatrimonialism and the economic and ideological commitments of many African countries” (Dunn & Englebert 2019: 256)

The Fiscal Pressures of Neopatrimonialism, Structural Regulations, and Foreign Debt

The economic crisis neopatrimonialism caused by bringign the African economy on the verge of bankruptcy in the early 1980’s has created two reactions: Africans supporting more state intervention and donors who defend neoliberalism with reducing state involvement in the economy (Dunn & Englebert 2019:259). The 80’s were governed by the policies of the latter one. Just like the majority of the world, in Africa, neoliberalism had won. World Bank has formulated structural reform programs for solving economic problems of African countries and promised loans in return for their adoption (Dunn & Englebert 2019: 260). The results were not as they were hoped to be. “Unwilling to adopt policies that would bring about their downfall, African rulers selectively implemented adjustment programs in a manner that preserved essential features of the neopatrimonial system, while largely sacrificing the interest of their population” (Dunn & Englebert 2019: 263). While the 80’s were passing through with African countries’ efforts of paying back loans and endless negotiations, rich countries reproduced the notion of patronage which dominates the regional relations (Dunn & Englebert 2019: 267).

Polity Agenda and Rise of Political Conditions

In the 90’s with the end of Cold War, World Bank reconsidered its relationship with African countries. The new focus of the bank was the government’s role in the development of Africa; with respect to this new perspective, the bank started to impose some constraints and conditions for improvements of democracy (Dunn & Englebert 2019: 268). The new goal was not ‘less state’, but ‘a better state’ (Dunn & Englebert 2019: 268). The indicators for a better state were “measures of regulatory environment, property rights, rule of law, transparency, accountability, and corruption” (Dunn & Englebert 2019: 270). However in practice, World Bank, being under pressure, still kept funding and loaning credits to African countries independent of their performance (Dunn & Englebert 2019: 271). African countries wouldn’t renounce the policies that could potentially destroy them politically (Dunn & Englebert 2019: 272).

The Grand Debt Dispute

Even though the foreign aid amount decreased a little in the 90’s, as mentioned before the aids kept coming despite the fact that reforms were not carried out. This meant the external debt of Africa kept increasing. In response, some organizations started to put pressure on the World Bank and the IMF for debt relief/extension (Dunn & Englebert 2019: 273). Heavily Indebted Poor Countries Initiative was formed and world’s poorest 36 countries’ -30 of them from Africa- millions of dollars worth debts were waivered (Dunn & Englebert 2019: 273). Though, foreign aid to Africa increased since the end of the 90’s through mobilization of NGOs and in accordance with the mission of fighting with poverty of Millennium Development Goals (Dunn & Englebert 2019: 276). New aids were carried out mostly in the form of budget supports (Dunn & Englebert 2019: 277). “Recent developments in aid thus depart dramatically from the emphasis on “less state” of the 1980s and from the attempts to bypass the state and work with NGOs that were popular in the 1990s” (Dunn & Englebert 2019: 278).

Rising Africa

The rising commodity prices according to OECD reports, development of trade with new partners, debt reliefs, and diversification strategies some countries are some factors that have an effect on the recent economic performance of Africa (OECD 2018; Dunn & Englebert 2019: 280). Especially China escalating its relations with the continent and expanding its trade volume is a significant factor which deserves mentioning. Along with these, the growth of the service sector and the rise of the middle class recently give hope for the future of the continent. According to Dunn and Englebert, however, because of African economies’ dependence on certain goods and defenselessness against volatilities the term “rising Africa” is devoid of its meanning (Dunn & Englebert 2019: 286).